woensdag 20 maart 2013

Rubber Soul: Motown, Stax & The Beatles


De Beatles worden beschouwd als de meest invloedrijke band in de popgeschiedenis. Vele artiesten hebben hun nummers uitgevoerd. Maar de Beatles zijn zelf ook begonnen als coverbandje. In hun begintijd speelden ze rock 'n' roll, rhythm & blues en soul. Toen Lennon en McCartney het songschrijven in de vingers kregen, begonnen de artiesten van de soullabels Stax en Motown de Beatles weer te coveren.





Motown



In 1959 richtte Ben Gordy Jr. Motown op, naar de bijnaam van thuisstad Detroit. Hij maakte soulmuziek met een herkenbare popsound, met tamboerijn en een typische nadruk op de backbeat. Hij had een band van topmuzikanten, die alle muziek inspeelden voor de 'Motown hitsound'. De Funk Brothers maakten soms 3 topnummers in een paar uur. Deze huisband kreeg in 2002 pas echt de credits voor hun aandeel in de talloze hits, in de prachtige documentaire Standing in the Shadows of Motown.

Enkele bekende artiesten uit de Motownstal: The Temptations, Marvin Gaye, The Supremes en Stevie Wonder

 


Stax 


De tegenhanger van Motown was Stax, gevestigd in Memphis. Hier kwam 'southern soul' vandaan, een rauwere variant. De eerste letters van de achternamen van oprichters Jim Stewart en zijn zus Estelle Axton vormden samen de naam Stax. Hun huisband was Booker T. and the M.G.'s, die je misschien kent van het instrumentale nummer Green Onions. Stax werkte samen met het Atlantic-label, waar ook een aantal rhythm & blues-artiesten bij zaten.


Enkele grote Stax-artiesten: Otis Redding, Sam & Dave, Isaac Hayes en Wilson Pickett

The Beatles 


Voordat ze doorbraken, speelden de Beatles in Hamburg veel covers. Ze steeds moesten uren achter elkaar spelen, raakten goed op elkaar ingespeeld en bouwden zo aan hun repertoire. Hier deden de 'Fab Four' ervaring op om in de volgende jaren elke zes maanden een plaat uit te kunnen brengen, een moordend tempo naar moderne maatstaven. Op die eerste paar albums zijn veel covers uit de begintijd terecht gekomen.

Thuis in Liverpool speelden ze in The Cavern Club, een tent met en gewelfd dak die op een grot leek. George Martin had de Beatles er horen spelen en wilde wel een album met ze opnemen. Het live-geluid werd in één lange sessie van 12 uur gevangen op tape. Please Please Me kwam uit in maart 1963 en bevatte 6 covers en 8 originele nummers, waaronder de eerste singles Please Please Me en Love Me Do.

De Beatles in de Cavern Club in Liverpool


Het nummer Twist and Shout, bekend van The Isley Brothers, moest voor het laatst bewaard worden omdat John Lennon een zware verkoudheid had en zijn stem moest sparen. Het is op het album goed te horen dat Lennon dit nummer zong met zijn laatste beetje stem, maar dat geeft het nummer wel zijn charme.


Deze hoes van Robert Freeman is iconisch en veel geïmiteerd

Het tweede album werd snel hierna opgenomen. Het was eigenlijk geen album, meer een verzameling liedjes. Een paar van John en Paul en ook eentje van George Harrison. De platenkast van de Beatles werd gespeeld, vooral Motown en R&B-hits. Nummers als Money, Please Mr. Postman en Roll Over Beethoven van Chuck Berry. All My Loving is een bekend Lennon/McCartney nummer van dit album. 

In eerste instantie snapten de Amerikanen alle ophef over de Beatles in het Verenigd Koninkrijk niet; was dit niet het zoveelste R&B coverbandje? Maar het duurde niet lang en de Beatlemania brak in alle hevigheid uit. De Beatles waren niet meer te stoppen en de British Invasion van Amerika was begonnen. 

Met het volgende album en film namen de Beatles wat afstand van de rock 'n' roll en soulcovers; het werd een popalbum. A Hard Day's Night is het eerste Beatles-album met enkel originele composities. Can't Buy Me Love is de bekendste. 
Beatles for Sale werd toch weer voor een deel gevuld met covers, ook uit de tijd dat ze in Liverpool en Hamburg speelden. Op dit album staat naast het prachtige I'll follow the Sun, ook hun slechtste coverversie volgens Allmusic: Mr. Moonlight

De soulcovers van de Beatles
Please Please Me (1963):
Arthur Alexander – Anna (Go to Him) (Parlophone 1962) 
The Isley Brothers – Twist and Shout (Tamla (Motown) 1962) 
With the Beatles (1963):
Barrett Strong – Money (That's What I Want) (Tamla (Motown) 1959) 
Smokey Robinson & The Miracles – You've Really Got A Hold On Me (Tamla (Motown) 1962) 
The Marvelettes – Please Mr. Postman (Tamla (Motown) 1961) 
Live at the BBC ('63-'65):
Ray Charles – I Got a Woman (Atlantic 1954) 
Richie Barrett – Some Other Guy (Atlantic 1962)






Gecoverd door iedereen


In 1965 hebben Lennon en McCartney hebben zich gevestigd als songwriters met nummers als Ticket to Ride, Help! en Yesterday. Dat laatste liedje is geschreven door Paul McCartney, maar kreeg toch de bekende credit Lennon/McCartney. De werktitel van het nummer was trouwens Scrambled Eggs, kun je het refrein over eieren al horen? 

H-E-L-P zag er niet zo goed uit volgens de fotograaf, dus spellen de Beatles hier N-U-J-V

Yesterday staat bekend als het meest gecoverde nummer allertijden. Maar dat is niet helemaal waar. De nummer 1 is nog steeds het Gershwin-nummer Summertime uit 1935, ten tijde van Yesterday waren daar al 200 versies van bekend. Verder zijn het in de op 10 eigenlijk vooral kerstnummers als White Christmas en Stille Nacht die elk jaar weer door talloze artiesten worden opgenomen en die het zo makkelijk winnen. 


Gecoverd door de Stones en Hendrix


The Rolling Stones, die ook begonnen als coverband, namen in 1963 het nummer I Wanna Be Your Man op en de Beatles deden dat drie weken later ook. Maar het was wel hun nummer. 
De bands waren samen in de studio en Lennon en McCartney zongen het beginnetje van I Wanna Be Your Man voor. Toen het bij hun collega-muzikanten in de smaak viel, maakten ze in een hoekje van de studio het nummer af, tot grote bewondering van de Stones. Die wilden vanaf dat moment ook wel eigen liedjes gaan schrijven, ze begonnen met de B-kant van I Wanna Be Your Man

The Rolling Stones - I Wanna Be Your Man (live)



In 1967 waren Paul McCartney en George Harrison bij een concert van Jimi Hendrix aanwezig. Hendrix opende de show verrassend met Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band. Dat was een enorme opsteker voor de beide Beatles, vooral omdat hun album pas drie dagen uit was en Hendrix het nummer in zo'n korte tijd uitgezocht en ingestudeerd had. 

Jimi Hendrix -  Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band (live)

 

Gecoverd door Stax en Motown

 

Berry Gordy van Motown had hits genoeg, maar kon toch niet om de songs van de Beatles heen. Hij zag het ook als een manier om zijn 'zwarte' muziek toegankelijk te maken voor een groot publiek. Andere bekende soulartiesten namen ook Beatlesnummers op. Ik heb een paar leuke versies bij elkaar gezocht:

Motown:
Stevie Wonder – We Can Work It Out (1971)
The Supremes – Come Together (1970) 
The Supremes – Yesterday (1966) 
Marvin Gaye – Yesterday (1970) 

Atlantic:
Aretha Franklin – Let It Be (1970) 
Aretha Franklin – Eleanor Rigby (1970) 
Ray Charles – Eleanor Rigby (1968) 

Stax: 
David Porter – Help (1974)
Otis Redding – Day Tripper (1966) 
Wilson Pickett – Hey Jude (1969)

Southern Soul: 
Bobby Womack – And I Love Her (1972) 
Ike & Tina Turner – Get Back (1971) 

En verder: 
Bill Withers – Let It Be (1971) 
Fats Domino – Everybody's Got Something To Hide Except Me And My Monkey (1969) 
Ella Fitzgerald – Savoy Truffle (1969) 
Al Green – I Want To Hold Your Hand (1969)



 

De mix van soul en Beatles werkt niet altijd. Er zijn genoeg minder geslaagde versies te vinden. De energie en productie van soul gaat niet altijd samen met de kleine Beatlesliedjes. Isaac Hayes ging bijvoorbeeld volledig over de top met zijn Something van 12 minuten.
 
Motown, Stax en de Beatles hebben een grote invloed op elkaar gehad. De Beatles braken door in de tijd dat soul enorm populair was. In de late jaren zestig werden hun nummers veelvuldig gespeeld door de artiesten die eerder hun inspiratie waren.
In 1970 gingen de Beatles uit elkaar om alle vier solo verder te gaan. De Motownartiesten Marvin Gaye en Stevie Wonder waren groot geworden en maakten indruk met hun individuele meesterwerken, maar de gouden eeuw van de hitsound was al over toen Motown in 1972 naar L.A. verhuisde. Stax takelde begin jaren zeventig geleidelijk af en ging in 1975 failliet. Wat resteert, is een enorme schat aan nummers die nog vaak gecoverd zullen worden.


Bronnen/links:

- Het Kleine Boek van de Beatles (Hervé Bourhis, 2011)
- The Beatles – The mini documentaries (DVD, 2009)
- Standing in the Shadows of Motown (DVD, 2002)

- Allmusic 
- Wikipedia

Secondhand Songs

Who Sampled

The 50 Best Beatles Covers of All Time

The 30 Best Beatles Covers

The 15 Worst Covers of Beatles Songs

What if the Beatles were on Motown Records?



Verzamelalbums:

- Motown meets the Beatles
- Come Together: Motown sings the Beatles
- Soul tribute to the Beatles
- Stax does the Beatles
- Golden Throats, Vol. 4: Celebrities Butcher Songs of the Beatles

Geen opmerkingen:

Een reactie posten